Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'den binlerce kişinin beklediği EYT ile ilgili açıklama geldi. Emeklilikte yaşa takılanların (EYT) son durum ile ilgili önemli açıklamalarda bulunan Bilgin, "Hollanda, Almanya modellerinden bahsediliyor, bunlar doğru değil. Masamızda sadece bir tane EYT formülü var. Kapsamlı bir çalışma Aralık veya Ocak ayında Meclis'te olur. Kamuoyunda konuşulan modeller doğru değil. Biz zaten 62 yaşında çalışanları emekli ediyoruz" ifadelerini kullandı.
Bilgin, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ndeki Kabine Toplantısı'nın ardından basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Sendikaların, gelir vergisi tarife basamakları ve oranlarında işçiler lehine düzenleme yapılması yönündeki taleplerinin anımsatılması üzerine Bilgin, "Sendikalarımız 'toplu sözleşme yapıyoruz belli bir zam alıyoruz ama yıl sonunda aynı parayı alamıyoruz' diyor. Bu haklı bir talep ama vergi düzenlemesi Hazine ve Maliyenin konusu. Bakanlığa daha önce iletilmişti. Şu anda öyle bir çalışma yok ama bu çözülmesi gereken bir konu." ifadelerini kullandı.
İlk konu sözleşmeliler
Bakan Bilgin, EYT'lilerin durumuyla ilgili çalışmanın sorulması üzerine, şu yanıtı verdi:
"Kamuoyunda saçma sapan formüller var. Bu formüller adına konuşanlar var. Kapsamlı bir çalışma aralık veya ocak ayında Meclis'te olur."
Bakanlık olarak çalışmalarını planlamaları doğrultusunda sürdürdüklerini belirten Bilgin, şöyle devam etti:
"Sözleşmeliler ilk konumuz. Bunu bitirmek üzereyiz. İlgili çalışma grubunun çalışmasını tamamlamasının ardından konuyu sosyal taraflarla değerlendireceğiz. Eylül ayının ilk haftası bu tamamlanır. Sonrasında kamuoyuna yansır. Sonra geçici işçileri hemen çözeceğiz. Ondan sonra da taşeron işçilerin durumunu ele alacağız."
Çözülmesi gereken bir dosya
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin konuya ilişkin Temmuz ayı başında yaptığı açıklamada, "Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) meselesi masamızda. Türkiye'nin emekçileri endişe etmesinler. Türkiye'nin her bir sorunu önümüzde çözülmesi gereken bir dosya olarak duruyor. Bu yılın sonuna kadar bu yolda önümüzde olan bütün dosyaları çözeceğiz. Alternatif çözüm önerilerine çalışıyoruz." ifadelerini kullanmıştı.
Çözüm önerileri arasında erken kısmi emeklilik, prim gün sayısı tamamlama, yıpranma desteği gibi uygulamaların masada olduğu iddia edilmişti.
Konunun tartışıldığı günlerde özellikle Avrupa ülkelerinde de uygulanan kısmi erken emekliliğin Türkiye'ye uyarlanması gündeme gelmiş, Almanya ve Finlandiya örneği tartışılmıştı.
Almanya'da 60 yaşında emeklilik mümkün
Almanya'da emeklilik yaşı erkek ve kadınlar için 67. Ancak, 60 yaşını dolduranlar 35 yıllık çalışma süresini tamamlamışsa dereceye göre iş göremezlik raporu alarak erken emekli olabiliyorlar.
63 yaşını doldurduklarında ise 35 yıllık çalışma süresini tamamlamış olma şartıyla iş göremezlik raporuna gerek olmaksızın 67 yaşını beklemeden emekli olabiliyor.
60 yaşını doldurup en az 15 yıl çalışma süresi olanlar ise; son 10 yılda en az 8 yıl prim yatırmış olma, son 1,5 yılda ise 52 hafta işsiz kalmış olma şartıyla erken emekli olabiliyor.
Erken emekli olanların maaşından her yıl için yüzde 2-3 oranında kesinti yapılıyor. 67 yaşı doldurulduğunda ise gerçekte olması gereken emekli aylığı ile mevcut aylığı arasında fark varsa o fark tamamlanıyor. Örneğin 67 yaşında 3 bin Euro emekli maaşı alması gerekirken 2.200 Euro'da kaldıysa 800 Euro fark tamamlanarak emekli maaşı almaya devam ediyor.
Almanya'da prim günü şartı ise 5 yıl. 5 yılı tamamlayanlar direkt yaşı bekliyor.
Finlandiya'da iki türlü emeklilik söz konusu
Maaş esaslı emeklilik hakkı çalışarak ve girişimcilik yapılarak kazanılıyor. İşveren bütün çalışanları için emeklilik sigortası almak ve sigorta primlerini ödemekle yükümlü. Girişimciler sigorta primlerini kendileri ödüyor.
Halk emekliliği ve garantili emeklilik ise maaş esaslı emekliliği olmayan veya emeklilikleri çok az olan emeklilere yönelik uygulanıyor. Her iki emeklilik sisteminde yaşlılık ve maluliyet emekliliği bulunuyor.
65 yaşını dolduranlar maaş esaslı emekliliği olmayan ya da emeklilik için primleri çok az olanlar 'halk emekliliği' kazanabiliyor.
61 yaşını dolduranlar asgari yaşlılık emekliliği yaşından önce kısmi emekliliğe ayrılabiliyor. Buna kısmi erken yaşlılık emekliliği deniyor. Ancak burada emekli aylığının yüzde 25-50 aralığında daha az ödenmesine emekli adayıyla birlikte karar veriliyor.
Finlandiya'da asgari yaşlılık emekliliği tarihi geldiğinde kısmi emeklilik aylığı bunun altında kalınca emeklilik aylığının tamamlanmasına karar verilmişti.
Bu süreçte emekli adayı tam gün çalışmaya devam etme ya da işvereniyle daha kısa çalışma süresi konusunda anlaşabiliyor. Ayrıca istediği taktirde işinden tamamen ayrılabiliyor.